Mpani yonso ya mikopo mu République démocratique du Congo

Dîba dikale dia makuta pa telefone dikuata mushinga mukole mu Repubilika ya Demokrasi ya Congo (RDC), dinenga bantu ba bungi baye ku mikopo ya lukasa. Kadi, bua kukumbana mu mushiku eu wa mikanda ya didigitale, bantu badi ne bua kumanya bimpe mishiku, mifuto, ne mushinga udi nawu. Tshiena-bualu etshi tshikupesha nsosa ya pa mutu, kukulondela pa mushiku wa mikopo ya pa telefone, programu idi, ne maleji ma mushinga bua kukulama.

Makete a Mikopo ya Didigitale mu Congo-Kinshasa (Ngondo wa Tshitema 2025)

Mukanda wa makuta mu RDC uvula bikole, nansha mudi bantu ba bungi kabayi ne akaunta ku banke ya mushinga (bantu ba dikumi pa lukama bapite bule bua bidimu bia bungi badi ne akaunta). Kadi, kuambuka kua makuta pa telefone ne mashinyi a makuta a didigitale kualengeja mikopo ya lukasa, ya kakese, kubanga ku Dola 10 too ne Dola 15 000. Mifuto ya ntombu (APR) idi imona pakatshi pa 24% ne 120%, nansha mudi mifuto eyi kayi yashindikibua bimpe.

Mishiku ya Banque Centrale du Congo (BCC) ya mu 2024, No. 58, yakumbuluja ku mushiku eu. Mishiku eyi yakambila bababesha ba makuta pa telefone bua kuenza mudimu pamue, biakula mushiku wa mikopo. Kadi, kutuisha kwa bantu (KYC) kudi kungambakana, ne njiwu ya kubueja makuta a malu mabi (AML/CFT) idi kayi mikekele, nansha mudi CENAREF wibakabakana. Mpindieu, bantu ba bungi ba ku bantu badi batshima mikopo ku dilolo badi balonda mukanda wa makuta wa pa telefone, nansha mudi bantu ba bungi kabayi bafike ku makuta a banke.

Makuta a pa telefone akadi ne mushinga mukole mu RDC, kudi bantu ba 37% ba dikumi ba bantu bakole badi ne akaunta ya makuta pa telefone. Mukanda wa makuta a didigitale udi wakumbana Dola 120 milion ku tshidimu. Mikopo ya ku dilolo idi ikuata 60% ya mikopo yonso. Nansha mudi malu eu, mishiku ya mfumu idi kadi ne malama: kutuisha kwa bantu kudi ku dilolo kwa DRCPass, mukanda wa didigitale uvua muye kumpala mu Ngondo wa Katatu 2025, kadi bantu ba bungi kabayi bawumanye. CENAREF udi ubanda misangu yonso, ne udi mulama ba kutshima mikopo ya kakese bua mishiku yabu.

Programu ya Mikopo idi mikola mu RDC (2025)

Badi ne programu ya mikopo ya bungi idi ikumbana mu RDC. Munkatshi mua yoyo, tudi ne:

• M-Pesa DRC (ku Vodacom)
• CLICK Loan (ku FINCA)
• LONA O DEFA (ku FINCA)
• Equity BCDC Mobile (ku EquityBCDC)
• illicocash (ku Rawbank)
• eMaisha Pay (ku eMaisha Pay U Ltd)
• Advans Congo Crédit TPE (ku Advans Congo)
• Orange Money Credit (ku Orange DRC)
• Airtel Money Advance (ku Airtel DRC)
• Flash Money Loan (ku Flash)
• Kiva Micro Funds (ku Kiva)
• Oikocredit Congo (ku Oikocredit)
• Mama Money Mobile Loans (ku Mama Money)
• Visa Pay Credit (ku Visa Pay)
• FirstBank DRC Salary Advance (ku FirstBank)

Nsosa ya Programu ya Mikopo idi mikola

Tumbandyike bimpe bamwe ba programu ya mikopo idi mikola mu RDC:

1. M-Pesa DRC

• Kampanyi: Vodacom DRC
• Bule bua mikopo: Dola 10-200 (mikopo ya difutu dia mudimu)
• APR: 48%-96%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 30-90; mfuto ya 2% ya mushinga wonso + ntombu ya dituku dionso.
• Malu a mushinga: M-Pesa udi ne bantu ba bungi ne njila ya bafumu idi mikola.

2. CLICK Loan (FINCA)

• Kampanyi: FINCA DRC
• Bule bua mikopo: Dola 10-15 000
• APR: 24%-60%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 12; mfuto ya kupesheshela ya 3%.
• Malu a mushinga: Bule bua mikopo budi bulela, ne badi ne mishiku ya banke ya mushinga.

3. LONA O DEFA (FINCA)

• Kampanyi: FINCA DRC
• Bule bua mikopo: Dola 10-500 (mikopo ya ku dilolo ya makuta adiwuabanyisha)
• APR: 30% ya mushinga wonso.
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 3; mfuto ya kupesheshela kayena.
• Malu a mushinga: Kayena mifuto ya kupesheshela, kadi bule bua mikopo budi bulele.

4. Equity BCDC Mobile

• Kampanyi: Equity Group Holdings (Kenya)
• Bule bua mikopo: Dola 50-5 000
• APR: 18%-36%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 6-12; mfuto ya kupesheshela ya 1.5%.
• Malu a mushinga: Banke ya mushinga, ne mishiku ya mikopo ya difutu dia mudimu.

5. illicocash (Rawbank)

• Kampanyi: Rawbank (DRC)
• Bule bua mikopo: Dola 20-3 000
• APR: 24%-48%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 30-180; mfuto ya 2%.
• Malu a mushinga: Badi ne mishiku ya banke ya Rawbank.

6. eMaisha Pay

• Kampanyi: eMaisha Pay U Ltd (Uganda)
• Bule bua mikopo: Franc ya Congo 0-100 000
• APR: 36%-72%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 1-12; mfuto ya kupesheshela ya 3%.
• Malu a mushinga: Badi batumika ne mashinyi a kumanya bantu ne bakadi ne njila ya banke.

7. Advans Congo Crédit TPE

• Kampanyi: Advans Group (Luxembourg)
• Bule bua mikopo: Dola 2 001-14 999
• APR: 24%-36%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 6-12; mfuto ya 2%.
• Malu a mushinga: Mikopo ya bintu bia bungi, mikopo ya bantu ba bungi.

8. Orange Money Credit

• Kampanyi: Orange DRC
• Bule bua mikopo: Dola 5-500
• APR: 48%-120%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 30; mfuto ya 5%.
• Malu a mushinga: Badi ne bantu ba bungi badi batumika ne Orange Money.

9. Airtel Money Advance

• Kampanyi: Airtel DRC
• Bule bua mikopo: Dola 10-300
• APR: 36%-84%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 15-30; mfuto ya 4%.
• Malu a mushinga: Badi ne bantu ba bungi badi batumika ne Airtel Money.

10. FirstBank DRC Salary Advance

• Kampanyi: FirstBank (Nigeria)
• Bule bua mikopo: Dola 50-1 000
• APR: 24%-36%
• Mishiku ne mifuto: Mikopo ya matuku 30; kayena mfuto ya kukuenzela.
• Malu a mushinga: Mikopo ya difutu dia mudimu ya pa telefone.

Mishiku ya Mfumu ne Kulama kwa Bantu

BCC mu 2024 yakamba mushiku wa interoperability, uvua muambe bua bababesha ba makuta pa telefone bua kuenza mudimu pamue. Mushiku eu uvua muambuluile kuikala kua mikopo ya lukasa. Kadi, kutuisha kwa bantu (KYC) kudi kungambakana, kudi kulongolola pa mukanda wa DRCPass wa didigitale uvua muye kumpala mu Ngondo wa Katatu 2025. Nansha nanku, bantu ba bungi kabafiki ku mukanda eu.

CENAREF udi ubanda misangu yonso mikopo ya didigitale bua kumanya ne mudiye ulonda mishiku ya kubueja makuta a malu mabi (AML/CFT). Badi ne njiwu ya kubueja makuta a malu mabi ne ya kubuela kwa bantu ba dishima mu makete. Bana ba Congo badi ne bua kumanya ne mudi mishiku ya kulama bantu kayi mikola bikole, ne kudi bua kusambakana ne njiwu ya mishiku mibi ya mikopo.

Kuambuka kwa Tekenolojia ne Makuta pa Telefone

Kuambuka kwa makuta pa telefone kuambuluile bikole mushiku wa mikopo ya didigitale mu RDC. Bantu ba bungi badi ne telefone ne badi batumika ne makuta pa telefone bua kudiisha, kupesha, ne kutshima makuta. Mushiku wa BCC wa interoperability wa mu 2024 uvua muambuluile kuenza mudimu pamue pakatshi pa bababesha ba makuta pa telefone, uvua muenze ne mudi mikopo ikupatukila mu matuku makufi.

Kadi, kudi dingambakana dia kubuela kwa bantu ku telefone ne ku internet. Bantu ba bungi ba ku dilolo kabadi ne telefone ya mushinga, ne kabadi ne internet. Nansha nanku, bana ba mudimu ba telefone (Vodacom, Orange, Airtel) badi benza mudimu mukole bua kuambuluja mushiku eu wa makuta pa telefone, diambuluila ku mikopo ya didigitale bua kufika ku bantu ba bungi.

Mishiku ya Makete ne Mpila ya Kumpala

Makete a mikopo ya didigitale mu RDC adi akula, ne mikopo ya pa telefone idi ikola. Kudi dingambakana dia mifuto ya ntombu idi mikola, ne njiwu ya kubueja makuta a malu mabi. Kadi, kudi mpila ya kumpala ya kukola kwa makete, kudi kutuisha kwa bantu ku mikopo ya didigitale. Bana ba mudimu ba telefone ne banke badi benza mudimu mukole bua kuambuluja mishiku ya mikopo ya didigitale.

Mpila ya kumpala idi ya kukola kwa mikopo ya pa telefone, ne ya kukola kwa mishiku ya mfumu. BCC ne CENAREF badi benza mudimu mukole bua kulama bantu ne bua kulongolola mushiku wa makuta. Kudi mpila ya kumpala ya kukola kwa DRCPass, mukanda wa didigitale uvua muambe bua kutuisha bantu ne bua kulama makuta. Kadi, kudi bua kuikala ne mushiku mukole bua kulama bantu ne bua kuambuluja ku makuta pa telefone.

Maleji ma Mushinga ku Bantu Batshima Mikopo

Bua kukumbana mu mushiku eu wa mikopo ya pa telefone, bana ba Congo badi ne bua kuikala ne banga. Tukuambuluja ku maleji aa:

• Bandinganye mifuto: Kumpala kua kutshima mukopo, bandinganya mifuto ya ntombu (APR) ne mifuto ya kupesheshela ya programu yonso. Bua kudiisha, mifuto ya bungi idi ikupeshela njiwu ya bungi.
• Tshima mukopo uudi mua kufuta: Tshima mukopo uudi mua kufuta mu dîba didi dishintuluka. Kadi tshima mikopo ya bungi, bua kadi kukumbana ku njiwu ya mikopo mibi.
• Tumika ne programu idi ne mushiku mukole: Tumika ne programu idi ne mishiku ya mfumu idi mikola, ne idi ne mishiku ya banke ya mushinga. Banda mukanda wa Play/App Store ne maleji a bantu badi batumika ne programu.
• Lama makuta ebe: Kadi pesha makuta ebe ne mishiku yobe ku bantu ba dishima. Kadi pesha nsosa ya bungi idi kayi ya mushinga ku bantu badi bakulomba.
• Bala mishiku yonso bimpe: Kumpala kua kutshima mukopo, bala mishiku yonso bimpe. Bua kudiisha, kadi tshima mukopo uudi kawuyi mumanye mishiku yau bimpe.
• Diamba dia makuta: Tumika ne mikopo ya pa telefone bua malu a mushinga, kadi bua malu a bungi adi kayi a mushinga. Longolola bimpe makuta ebe.

Mikopo ya pa telefone idi ya mushinga bua bantu ba bungi mu Congo-Kinshasa, kadi kudi bua kuikala ne banga. Kumanya bimpe mishiku, mifuto, ne mushinga udi nawu kudi kukulama ku njiwu ya mikopo mibi.