Makanda yonsono ma bofungami mu République démocratique du Congo

Ntalu ya Makita ya Mikopo ya Kielektroniki na Repubilika Dimokalatiki ya Kongo

Na Repubilika Dimokalatiki ya Kongo (RDC), makita ya mikopo ya kielektroniki me nungaka kibeni na mvula ya 2025. Ata bantu fioti mpamba kele na banki ya kyeleka (bantu ya nene 9% mpamba kele na banki), mpe ata bikompani ya mikopo ya nene kele fioti, kusadila mbongo ya telefone mpe bikompani ya tekinoloje ya mbongo me pesaka nzila ya kubaka mikopo ya fioti. Mikopo yango kele kubanda madola ya Amerika 10 tii madola ya Amerika 15 000, mpe ntalu ya nzalo ya mvula-ntu (APR) kele mingi-mingi na kati ya 24% tii 120% (ya me zaba ve na kyeleka).

Kinsuni ya Banki ya Kati ya Kongo (BCC) N° 58 ya mvula 2024, ya ke songaka bambangi ya mbongo ya telefone na kusala kumosi, me pesaka makita yai ngolo. Ata mambu ya kuzaba bantu ya ke lomba mikopo (KYC) kele ve ngolo, mpe ata mikanda ya kukanga mbongo ya mbi (AML/CFT) kele na mpasi, kisalu ya CENAREF (Centre National de Renseignement Financier) ke keba mambu yai. Mikopo ya kielektroniki me kumaka kisika ya nene ya mbongo na RDC, kisika bantu ya nene 14% mpamba bakaka mikopo na bisika ya kyeleka na mvula 2024, kansi bambongo ya telefone me nungaka bantu kuluta bamilio 12.

Kinsuni ya BCC ya mvula 2024 ya kusala kumosi na kati ya bambangi ya mbongo ya telefone me pesaka nzila ya mikopo ya kusala kumosi na kati ya bambongo ya telefone. Yai me kanga ntangu ya kufuta mikopo na nsungi ya bilumbu 24 sambu na bapakisa mingi mpe me basisaka mikopo ya mpa. Ntalu ya bantu ya nene ya ke sadilaka mbongo ya telefone me kumaka 37%. Ntalu ya mikopo ya fioti kele na kati ya madola ya Amerika 50 tii madola ya Amerika 150. Ntalu ya mikopo ya kielektroniki ya mvula-ntu me kumaka na madola ya Amerika bamilio 120 (ya me zaba ve na kyeleka). Mikopo ya nzenza kele kaka 60% ya mikopo yonso. Mikanda ya ke monisa mambu ya mpasi ya kele ya CENAREF me nungaka 45% na kati ya mvula 2023 tii 2025.

Mambu ya luyalu kele kaka na mpasi. Kuzaba bantu (KYC) ke sadilaka kibeni DRCPass, kuzaba ya kielektroniki ya mpa ya basikisa na Marsi 2025, kansi kaka bantu fioti mpamba (ya nene 5% mpamba) me sadilaka yo. CENAREF ke kebaka mpe ke pesaka ndola na bapakisa ya mikopo sambu na mambu ya luyalu, disolo mosi ya kukangila kompani mosi ya fioti ya mikopo na Kinshasa (ya me zaba ve na kyeleka) me monisama.

Bikompani ya Mikopo ya Kielektroniki ya Nene na RDC na 2025

Bikompani mingi ya mikopo ya kielektroniki kele na RDC. Yai kele balista ya bikompani ya nene:

• M-Pesa DRC (ya Vodacom)
• CLICK Loan (ya FINCA)
• LONA O DEFA (ya FINCA)
• Equity BCDC Mobile (ya Equity BCDC)
• illicocash (ya Rawbank)
• eMaisha Pay (ya eMaisha Pay U Ltd)
• Advans Congo Crédit TPE (ya Advans Congo)
• Orange Money Credit (ya Orange DRC) (ya me zaba ve na kyeleka)
• Airtel Money Advance (ya Airtel DRC) (ya me zaba ve na kyeleka)
• Flash Money Loan (ya Flash) (ya me zaba ve na kyeleka)
• Kiva Micro Funds (ya Kiva)
• Oikocredit Congo (ya Oikocredit) (ya me zaba ve na kyeleka)
• Mama Money Mobile Loans (ya Mama Money) (ya me zaba ve na kyeleka)
• Visa Pay Credit (ya Visa Pay) (ya me zaba ve na kyeleka)
• FirstBank DRC Salary Advance (ya FirstBank) (ya me zaba ve na kyeleka)

Kusosola Ba-App ya Nene ya Mikopo

Yai kele ba-app ya nene mpe mambu na yo:

• M-Pesa DRC:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 10 tii 200 (mikopo ya malipanda) (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 48% tii 96% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bilumbu 30 tii 90; 2% ya ntalu ya kufungula mpe nzalo ya kilumbu na kilumbu.
  • Kuzaba muntu: Kusadila SIM mpe scan ya ID na USSD.
• CLICK Loan (FINCA):
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 10 tii 15 000.
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 24% tii 60% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Ti na nsungi ya bangonda 12; 3% ya ntalu ya kusala.
  • Kuzaba muntu: Na FINCA mpe na biometric e-KYC.
• LONA O DEFA (FINCA):
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 10 tii 500 (ya ke yelama na mabongo ya franc ya Kongo).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 30% flat (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bangonda 3; ve ntalu ya kusala.
  • Kuzaba muntu: Deposit ya mabongo mpe ID.
• Equity BCDC Mobile:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 50 tii 5 000 (malipanda mpe TPE) (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 18% tii 36% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bangonda 6 tii 12; 1.5% ya ntalu ya kufuta.
  • Kuzaba muntu: Digital ID mpe e-KYC.
• illicocash (Rawbank):
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 20 tii 3 000 (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 24% tii 48% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bilumbu 30 tii 180; 2% ya ntalu.
  • Kuzaba muntu: Na Rawbank mpe kulomba na telefone.
• eMaisha Pay:
  • Ntalu ya mikopo: Franc ya Kongo 0 tii 100 000.
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 36% tii 72% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bangonda 1 tii 12; 3% ya ntalu ya kusala.
  • Kuzaba muntu: Sign-up ya kielektroniki mpe selfie.
• Advans Congo Crédit TPE:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 2 001 tii 14 999.
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 24% tii 36% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bangonda 6 tii 12; 2% ya ntalu.
  • Kuzaba muntu: Na branch ya kompani mpe app ya telefone.
• Orange Money Credit:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 5 tii 500 (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 48% tii 120% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bilumbu 30; 5% ya ntalu (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Kuzaba muntu: Orange Money wallet mpe ID.
• Airtel Money Advance:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 10 tii 300 (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 36% tii 84% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bilumbu 15 tii 30; 4% ya ntalu (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Kuzaba muntu: Airtel wallet mpe USSD.
• FirstBank DRC Salary Advance:
  • Ntalu ya mikopo: Madola ya Amerika 50 tii 1 000 (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu: 24% tii 36% (ya me zaba ve na kyeleka).
  • Bilembo: Bilumbu 30; ve ntalu ya kufuta ntete ya ntangu.
  • Kuzaba muntu: Video KYC mpe BVN.

Ntalu ya Nzalo, Ntalu ya Mikopo mpe Bilembo ya Futi

Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu (APR) sambu na mikopo ya kielektroniki na RDC ke salaka mpasi mingi. Mingi-mingi, ntalu yai kele ya nene kibeni, ya ke yantikaka na 18% tii kuluta 120% ya mvula. Yo kele mfunu ya kuzaba nde mikopo ya fioti na ntangu ya nkufi kele na ntalu ya nzalo ya nene. Ntalu ya mikopo kele kubanda madola ya Amerika 10 sambu na mikopo ya fioti ya telefone, tii madola ya Amerika 15 000 sambu na bikompani ya mikopo ya nene bonso FINCA. Bilembo ya kufuta kele tii na bilumbu 30, bangonda 3, to tii na bangonda 12, na kinsuni ya app mpe ntalu ya mikopo.

Ntalu ya kusala (processing fees) mpe ntalu ya kufuta (disbursal fees) kele mpe ya mfunu ya kutadila. Bambangi mingi ke bakaka ntalu ya kufungula mikopo to ntalu ya kusala ya kele na kati ya 2% tii 5% ya ntalu ya mikopo. Sambu na yo, kele mfunu ya kutadila mbote-mbote mambu yonso ya mikopo sambu na kuzaba ntalu ya kyeleka ya mikopo yina. Makita yai kele na kuswaswana ya nene na kati ya bikompani, mpe yai kele mambu ya mfunu ya kusadila bonso muntu ya ke lomba mbongo:

Luyalu, Lusadulu ya Bantu mpe Lulendo ya mvila ya Bantu

Makita ya mikopo ya kielektroniki na RDC kele na nsi ya luyalu ya Banki ya Kati ya Kongo (BCC). Kônso ya N° 58 ya mvula 2024 me pesaka luyalu ya kusala kumosi na kati ya bambangi ya mbongo ya telefone, mambu ya nene sambu na kukumisa makita yai nene. Kisalu ya CENAREF kele ya mfunu na kukeba mikanda ya kukanga mbongo ya mbi mpe mikanda ya kukanga mbongo ya basoda. Ata mambu ya luyalu kele, yo kele kaka na mpasi. Kuzaba muntu ya ke lomba mikopo (KYC) ke sadilaka kibeni DRCPass, kuzaba ya kielektroniki ya mpa, kansi yo me kumaka kaka na bantu fioti.

Kukeba bantu ya ke lomba mikopo kele kaka na mpasi. Bantu mingi kele na nzila ve ya kusala mambu ya mikopo. Mambu ya kufula bantu ya ke lomba mikopo mpe mambu ya kukeba mambu ya bantu kele ya fioti. Yai ke yidikaka mambu ya mpasi bonso ntalu ya nzalo ya nene, mikanda ya mikopo ya ke monana ve pwelele, mpe mambu ya kukeba ve mambu ya bantu na internet. Kusadila ya tekinoloje mpe mbongo ya telefone me kuma mfunu. Bambongo ya telefone bonso M-Pesa, Orange Money, mpe Airtel Money me kumaka bisika ya nene ya mikopo ya kielektroniki, yina ke pesaka bantu nzila ya kubaka mbongo ya fioti na ntangu ya nkufi.

Mambu ya Mpasi mpe Lulendo ya Bantu

Kusadila bapakisa ya mikopo ya kielektroniki kele ti mambu ya mpasi. Bantu ya ke lomba mikopo fwete zaba mambu yai:

• Ntalu ya Nzalo mpe Ntalu ya Nene: Ntalu ya nzalo ya mvula-ntu kele mingi-mingi ya nene (kuluta 50%), yina lenda nata bantu na mikopo ya mingi ya ke kukwenda-kwenda.
• Kukeba ya Bantu: Mambu ya kusala mambu ya mikopo ya ke monana ve pwelele mpe mambu ya kukeba ve ya bantu ya ke lomba mikopo.
• Kukeba Mambu ya Bantu: Kaka mikanda ya fioti mpamba ya ke kebaka mambu ya bantu na internet.
• Mambu ya Mpasi ya AML/CFT: Ata CENAREF kele, mambu ya kukanga mbongo ya mbi kele kaka na mpasi, yina ke yidikaka mambu ya mpasi bonso kubungisa mbongo.

Sambu na kukeba nge mosi, kele mfunu ya kulanda lulendo yai:

• Kukana Ntalu ya Nzalo: Kana nge ke lomba mikopo, kanisa mbote-mbote ntalu ya nzalo mpe ntalu ya bikompani ya mikopo ya kielektroniki. Tala app nani kele ti ntalu ya nsuka.
• Lomba Kaka Ntalu ya Nge Lenda Futa: Lomba kaka mikopo ya nge lenda futa na nsungi ya bilumbu ya bo me pesa. Yai ke kangaka nge na ntalu ya mingi.
• Sadila Ba-App ya Bilembo ya Pwelele: Sadila kaka bapakisa ya mikopo ya kele ti mikanda ya pwelele mpe ya kele na licence ya kyeleka.
• Tala Ntalu ya Ba-App: Tala ntalu mpe mambu ya bantu ya ke sadilaka app na Play Store to App Store. Yai lenda monisa nge kana app kele ya kyeleka to ve.
• Keba Mambu ya Nge Mosi: Keba mbote-mbote mambu ya nge mosi. Nge fwete pesa ve mambu ya nge mosi ya nge fwete pesa ve na bantu ya nge ke zaba ve.

Na nsi-ntalu, makita ya mikopo ya kielektroniki na RDC kele na nzila ya nene ya kukuma nene, kansi yo kele ti mambu ya mpasi. Kusadila yo na mayele mpe kuzaba mambu yonso kele mfunu ya nene sambu na bantu yonso ya ke lomba mikopo.